Com dir sense dir?
Sobreentesos i vocalitat
Resum
Quan, per a expressar les seves opinions, els seus gustos, els seus estats d’ànim, les seves aversions, el locutor empra un discurs o un meta-discurs no verbal, significa que ho fa amb entonacions expressives. Aquestes entonacions substitueixen les paraules corresponents. Són molt riques i variades.
El component vocal proporciona al locutor la capacitat de fer progressar molt ràpidament el desenvolupament del seu tema i li ofereix moltes facilitats per a diferents estratègies discursives com ara distorsionar el sentit denotat per les seves paraules, reforçar-lo, qüestionar-lo, rebatre’l, reduir-ne l’abast, mostrar la seva millor cara o ser considerat amb el seu interlocutor. Llavors transmet, d’esquitllada, judicis, consells, valoracions, recriminacions, ira, conviccions, peticions de connivència, compassió...
Mitjançant diferents exemples (converses no preparades, pel·lícula) on l’acústica és l’única marca que guia el destinatari cap a la interpretació del que no diu el locutor, s’analitza el significat pragmàtic i el significant de les unitats lingüístiques de l’entonació expressiva que constitueixen els signes vocàlics. S’estableix després una comparació entre com tracten dos mètodes de Francès Llengua Estrangera (FLE) el acte de parla no verbal i les seves relacions amb la realitat d’un fenomen. S’exposen posteriorment el marc i els procediments de la investigació en fonopragmàtica.
Paraules clau
oralitat, implícit, acte de parla, prosòdia significant, multimodalitatReferències
ADOLPHS, S., CARTER, R., Spoken Corpus Linguistics. From Monomodal to Multimodal, New York, Routledge (Taylor and Francis), Routledge Advances in Corpus Linguistics Series, 2013. DOI:10.1016/j.pragma.2014.05.004.
AJIMER, K., Understanding Pragmatic Markers. A Variational Pragmatic Approach, Edinburgh, Edinburgh University Press, 2013. DOI:10.2478/icame-2014-0010.
BARTH-WEINGARTEN, D., DEHÉ, N., WICHMANN, A. (dir.), When Prosody Meets Pragmatics. Research at the Interface, Bingley, Emeralg Group Publishing Ltd, Studies in Pragmatics, 8, 2010. DOI:10.1163/9789004253223_002.
BEYSSADE, C., DELAIS-ROUSSARIE, É., DOETJES, J., MARANDIN, J.-M., RIALLAND, A., Prosody and Information in French, in CORBLIN, F., DE SWART, H. (dir.), Handbook of French Semantics, Palo Alto, Stanford, CSLI Publications, 2004, 455-477.
BRICHET, C., AUBERGE, V., La focalisation en français : morphologie de la prosodie, in AUBERGE, V., LACHERET-DUJOUR, A., LŒVENBRUCK, H. (dir.), Actes des Journées de prosodie 2001, Grenoble, CNRS GDR 34 Phonologie/Institut de la communication parlée/CREST Expressive Speech Project, 2003, 67-74.
CARSTON, R., The explicit/implicit distinction in pragmatics and the limits of explicit communication, INTERNATIONAL REVIEW OF PRAGMATICS, 2009, 1, 35-62. DOI :10.1163/187731009X455839.
CHARLIAC, L., MOTRON, A.-C., Phonétique progressive du français, niveau avancé (livre + CD audio), Paris, Clé international, 2018.
COSNIER, J., KERBRAT, C. (dir.), Décrire la conversation, Lyon, Presses universitaires de Lyon, 1987.
COURTILLON, J., RAILLARD, S., Archipel, Paris, Didier-Hatier, 1982-83.
ENCKEL, P., REZEAU, P., Dictionnaire des onomatopées, Paris, PUF, 2003.
FROTA, S., ELORDIETA, G., PRIETO, P. (dir.), Prosodic Categories: Production, Perception and Comprehension, Paris, Springer, Studies in Natural Language and Linguistic Theory Series, 2011 DOI:10.1007/978-94-007-0137-3.
GIRARD (abbé), Préceptes de rhétorique, tirés des meilleurs auteurs anciens et modernes, à Rodez, de l’imprimerie de Carère ; à Paris, chez L. Saintmichel, Libraire, quai des Augustins, n° 23, au coin de la rue Gilles-Cœur, 1811.
GUSSENHOVEN, C., Intonation and Interpretation: Phonetics and Phonology, PROCEEDINGS OF THE SPEECH PROSODY 2002 CONFERENCE, Aix-en-Provence, 2002, 47-57.
KOSECKI, K., BADIO, J. (dir.), Empirical Methods in Language Studies, Frankfurt, Peter Lang, Lodz Studies in Language, 37, 2015.
LOCHER, M. A., JUCKER, A. H. (dir.), Pragmatics of Fiction, Berlin, De Gruyter Mouton, Handbooks of Pragmatics Series, 2017. DOI.org/10.1515/9783110431094.
MARTI, L., Unarticulated constituents revisited. Heidelberg, LINGUISTICS AND PHILOSOPHY, 2006, 29, 135-166. DOI:10.1007/s10988-005-4740-4.
MÜLLER, S., Modalpartikeln, Bristol (USA), ISD, Distributor of Scholarly Books, Kurze Einführungen in die germanistische Linguistik Series, 17, 2014.
NEMO, F., Plurisémie, intégration sémantique, sous-détermination : rendre compte des sens multiples en emploi, ÉTUDES ROMANES DE BRNO : « Sens multiple(s) et polysémie. Regards d’occident », 2014, 35 (1), 41-57. doi.org/10.4000/lidil.3910.
NØLKE, H., Linguistic Polyphony. The Scandinavian Approach: ScaPoLine, BRILL, STUDIES IN PRAGMATICS SERIES, 2017. DOI:10.1163/9789004341531
REY-DEBOVE, J., Étude linguistique et sémiotique des dictionnaires français contemporains, Berlin – Boston, De Gruyter Mouton, Approaches to Semiotics, 17, 1971. doi.org/10.1515/978311132459.
RITTAUD-HUTINET, Ch., Le français, langue plurielle, Lille, Presses universitaires de Lille, 1980.
RITTAUD-HUTINET, Ch., La phonopragmatique, Bern, Peter Lang, Sciences pour la communication, 1995. Publié en ligne par Cambridge University Press, 10 October 2008.
RITTAUD-HUTINET, Ch., Le langage non verbal, ou : signes vocaux et sens du message, REVUE DE SÉMANTIQUE ET PRAGMATIQUE, 2009, 19/20, 71-88.
RITTAUD-HUTINET, Ch., Redéfinir l’exclamation par la prosodie des actes de langage, REVUE DE SÉMANTIQUE ET PRAGMATIQUE, 2017, 41-42, 225-242. doi.org /10.4000/rsp.492.
RITTAUD-HUTINET, Ch., Transgressions prosodiques et lénition lexicale, FOLIA LITTERARIA ROMANICA, 2018, 12, 215-233. http://dx.doi.org/10.18778/1505-9065.10.02 ; in : http://repozytorium.uni.lodz.pl:8080/xmlui/handle/11089/24537.
RITTAUD-HUTINET, Ch., Intonation expressive et français langue étrangère, Paris, L’Harmattan, 2019.
RITTAUD-HUTINET, Ch., Comment comprendre les non-dits ?, in CASTAGNE, É., MONNERET, PH. (dir.), Intercompréhension et analogie, Louvain-la-Neuve, de Bœck supérieur, 2021, 197-215.
STEWART, D., Semantic Prosody. A Critical Evaluation, Abingdon, Routledge, Advances in Corpus Linguistics Series, 2013. DOI:10.1002/9781405198431.wbea11062
URGELLES-COLL, M., The Syntax and Semantics of Discourse Markers, London - New York. Continuum International Publishing Group Ltd, Continuum Studies in Theoretical Linguistics Series, 2010.
VAN OLMEN, D., ŠINKŪNIENĖ, J. (dir.), Pragmatic Markers and Peripheries, Amsterdam, John Benjamins, Pragmatics & Beyond New Series, 325, 2021. DOI:10.1075/pbns.325.int.
Publicades
Descàrregues
Drets d'autor (c) 2022 Chantal Rittaud-Hutinet

Aquesta obra està sota una llicència internacional Creative Commons Reconeixement-CompartirIgual 4.0.