La «epístola nona» de «La Circe» (a Francisco López de Aguilar, sobre el soneto «La calidad elementar resiste»): edición y anotación.
Resumen
El presente artículo ofrece una edición, exhaustivamente anotada, especialmente en lo que se refiere a las fuentes de erudición empleadas en ella, de la epístola de La Circe dirigida por Lope de Vega a Francisco López de Aguilar en la que comenta su soneto de asunto neoplatónico «La calidad elementar resiste».
Palabras clave
Lope de Vega, Francisco López de Aguilar, La Circe, comentario, sonetoCitas
Acitores, Andrés de, Theologia symbolica siue hieroglyphica pro totius Scripturae Sacrae, iuxta primarium et genuinum sensum Commentariis aliisque sensibus facile hauriendis [...] Primus tomus, Didacus a Cussio, Salamanca, 1597.
Agustín, san, Diui Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De ciuitate Dei libri XXII, Froben, Basilea, 1542.
Alonso, Dámaso, Poesía española. Ensayo de métodos y límites estilísticos. Garcilaso, Fray Luis de León, San Juan de la Cruz, Góngora, Lope de Vega, Quevedo, Gredos, Madrid, 1962.
Aristóteles, Index rerum omnium quae in Aristotelis operibus continentur, absolutissimus, Ioanna Iacobi Iuntae F., Lyon, 1579.
Autoridades: Diccionario de Autoridades, Francisco Hierro, Madrid, 1726-1737, 3 vols.
Barbaro, Daniele, Aurea in quinquaginta Dauidicos Psalmos doctorum Graecorum catena. Interprete Daniele Barbaro Electo Patriarcha Aquileiensi, Georgius de Caballis, Venecia, 1569.
Barbier-Müller, Jean Paul, «Jean Edouard Du Monin voleur de feu... d’artifice. Essai biographique», Bibliothèque d’Humanisme et Renaissance, LXVI 2 (2004), pp. 311-330.
Benci, Tommaso, trad., Il Pimandro di Mercurio Trimegisto, tradotto da Tommaso Benci in lingua Fiorentina, s.n., Florencia, 1548.
Blecua, José Manuel, ed., Lope de Vega Carpio, Obras poéticas. Rimas. Rimas sacras. La Filomena. La Circe. Rimas humanas y divinas del licenciado Tomé de Burguillos, Planeta, Barcelona, 1983.
Brown, Gary, «“No es de condenar porque parezca enigmático”. Lope’s commentary on the sonnet “La calidad elementar resiste”», Caliope. Journal of the Society for Renaissance and Baroque Hispanic Poetry, XVIII 3 (2013), pp. 7-32. https://doi.org/10.5325/caliope.18.3.0007
Conde Parrado, Pedro, y Sònia Boadas, «Las Sententiae de Andrés Eborense (Lyon, 1557) en las dedicatorias de comedias y en otras obras de Lope de Vega», Bulletin of the Comediantes, LXXI 1-2 (2019), pp. 21-47. https://doi.org/10.1353/boc.2019.0003
Conde Parrado, Pedro, «Las fuentes de erudición y el humanismo cristiano en la poesía de Lope de Vega: el comienzo del décimo canto del Isidro», en Lope de Vega y el Humanismo cristiano, ed. J. Ponce Cárdenas, Iberoamericana-Vervuert, Madrid-Fráncfort, 2018, pp. 81-106. https://doi.org/10.31819/9783954877676-004
Conde Parrado, Pedro, «Los Epitheta de Ravisius Textor y la Picta poesis Ovidiana de Niklaus Reusner en la Jerusalén conquistada y en otras obras de Lope de Vega», Anuario Lope de Vega. Texto, Literatura, Cultura, XXIII (2017), pp. 366-421. https://doi.org/10.5565/rev/anuariolopedevega.214
Conde Parrado, Pedro, «Epístolas de La Filomena de Lope de Vega. Estudio introductorio, edición y notas», en Édition digitale et étude de la polémique gongorine, dir. M. Blanco, Sorbonne Université-LABEX OBVIL, París, 2015a, en línea en https://obvil.sorbonne-universite.fr/corpus/gongora/1621_censura-lope. Consulta del 1 de julio de 2024.
Conde Parrado, Pedro, «Epístolas entre Lope de Vega (La Circe, 1624) y Diego de Colmenares sobre Luis de Góngora y la “nueva poesía”. Estudio introductorio, edición y notas», en Édition digitale et étude de la polémique gongorine, dir. Mercedes Blanco, Sorbonne Université-LABEX OBVIL, París, 2015b, en línea en https://obvil.sorbonne-universite.fr/corpus/gongora/1624_colmenares-contralope. Consulta del 1 de julio de 2024.
Conde Parrado, Pedro, y Xavier ubau oreu, Expostulatio Spongiae en defensa de Lope de Vega, Gredos-Prolope, Madrid, 2015.
Crisóstomo, Juan (Pseudo), D. Ioannis Chrysostomi in Sanctum Iesu Christi Euangelium secundum Matthaeum commentarii, diligenter ab Arrianorum faecibus purgati, Ioannes Steelsius, Amberes, 1542.
Dionisio Areopagita (Pseudo), Beati Dionysii Areopagitae martyris inclyti Athenarum Episcopi, et Galliarum Apostoli opera, Cum scholiis in librum de Ecclesiastica Hierarchia, a Ioachimo Perionio conuersa. Hisce accessere sanctissimorum patrum D. Ignatii Antiochiae Archiepiscopi, atque Polycarpi, et Martialis Apostoli epistolae. Praeterea Vincentii Lirinensis liber aduersus haereseon nouationes, Gulielmus Rouuillius, Lyon, 1585.
Ficino, Marsilio, Tomus secundus, Marsilii Ficini, philosophi, Platonici, Medici atque Theologi omnium praestantissimi, Operum: in quo comprehenduntur ea, quae ex Graeco in Latinum sermonem doctissime transtulit, exceptis Platone, atque Plotino Philosophis, Ex oficina Henricpetrina, Basilea, 1576.
Folengo, Teofilo, La humanita del Figliuolo di Dio In ottaua rima, Aurelio Pincio Venetiano, Venecia, 1533.
Gómez, Jesús, ed., «Lope de Vega. “La Circe”», en El ensayo español. 1. Los orígenes: siglos XV a XVII, Crítica, Barcelona, 1996, pp. 169-179.
Holloway, James E., Jr., «Lope’s Neoplatonism: La dama boba», Bulletin of Hispanic Studies, 49 (1972), pp. 236-255. https://doi.org/10.1080/1475382722000349236
José de Jesús María, Primera parte de las excelencias de la virtud de la Castidad, Viuda de Juan Gracián, Alcalá, 1601.
López Lorenzo, Cipriano, Lope de Vega como escritor cortesano: «La Filomena» (1621) y «La Circe» (1624) a estudio, Iberoamericana-Vervuert, Madrid-Fráncfort, 2023. https://doi.org/10.31819/9783968694726
López Poza, Sagrario, «“Nec spe nec metu” y otras empresas y divisas de Felipe II», en Emblemática Trascendente, eds. Rafael Zafra y Javier Azanza, Sociedad Española de Emblemática, Pamplona, 2011, pp. 435-456.
Pérez de Montalbán, Juan, ed., Fama póstuma a la vida y muerte del doctor frey Lope Félix de Vega Carpio y elogios panegíricos a la inmortalidad de su nombre, ed. E. Di Pastena, Edizioni ETS, Pisa, 2001.
Pérez de Montalbán, Juan, Para todos. Exemplos morales, humanos y divinos. En que se tratan diversas ciencias, materias, y facultades. Repartidos en los siete dias de la semana. Y dirigidos a diferentes personas, Imprenta del Reyno, Madrid, 1632.
Pérez de Montalbán, Juan, Orfeo en lengua castellana. A la decima Musa, Viuda de Alonso Martín, Madrid, 1624.
Pico della Mirandola, Giovanni, Opera quae extant omnia, Sebastianus Henricpetri, Basilea, 1601.
Platón, Diuini Platonis opera omnia Marsilio Ficino interprete, Antonius Vincentius, Lyon, 1557.
Plotino, Plotini diuini illius e Platonica familia philosophi de rebus philosophicis libri LIIII in Enneades sex distributi, a Marsilio Ficino Florentino e Graeca in Linguam Latinam versi, et ab eodem doctissimis commentariis illustrati, Thomas Guarinus, Basilea, 1562.
Presotto, Marco, «Apuntes sobre el soneto “La calidad elementar resiste” y La dama boba», Anuario Lope de Vega. Texto, Literatura, Cultura, XIX (2013), pp. 204-216. https://doi.org/10.5565/rev/anuariolopedevega.69
Ravisius Textor, Johannes, Ioannis Rauisii Textoris Niuernensis Epitheta, studiosis omnibus poeticae artis maxime utilia, ab authore suo recognita ac in nouam formam redacta, Apud Reginaldum Chauldiere, París, 1524.
Tena, Luis de, Commentaria et disputationes in Epistolam D. Pauli ad Hebraeos, Tipographo Regio Petro Rodriguez, Toledo, 1611.
Teofilacto, Theophylacti Bulgariae Archiepiscopi, in quattuor Euangelia enarrationes, Ioannes Stelsius, Amberes, 1564.
Turnèbe, Adrien, Aduersariorum tomi III, Thomas Guarinus, Basilea, 1581.
Vega Cario, Lope de, La dama boba, ed. M. Presotto, en Comedias de Lope de Vega. Parte IX, coord. M. Presotto, Milenio-UAB, Lérida, 2007, vol. III, pp. 1293-1466.
Vega Carpio, Lope de, Iusta poetica, y alabanzas iustas que hizo la Insigne Villa de Madrid al bienauenturado San Isidro en las Fiestas de su Beatificacion, recopiladas por Lope de Vega Carpio, Viuda de Alonso Martín, Madrid, 1620.
Vega Carpio, Lope de, Obras completas. Poesía III. Jerusalén conquistada. Epopeya trágica, ed. A. Carreño, Fundación José Antonio de Castro, Madrid, 2003.
Vega Carpio, Lope de, Obras poéticas. Rimas. Rimas sacras. La Filomena. La Circe. Rimas humanas y divinas del licenciado Tomé de Burguillos, ed. J. M. Blecua, Planeta, Barcelona, 1983.
Vega Carpio, Lope de, Rimas, eds. A. Sánchez Jiménez y F. Rodríguez-Gallego, Real Academia Española, Madrid, 2022.
Vega Carpio, Lope de, Rimas sacras, eds. A. Carreño y A. Sánchez Jiménez, Universidad de Navarra-Iberoamericana-Vervuert, Madrid-Fráncfort, 2006.
Vosters, Simon Anselmus, Lope de Vega y la tradición occidental (Parte 2: El manierismo de Lope de Vega y la literatura francesa), Castalia, Madrid, 1977.
Publicado
Cómo citar
Descargas
Derechos de autor 2025 Pedro Conde

Esta obra está bajo una licencia internacional Creative Commons Atribución 4.0.